برای نخستین بار این واژه توسط هگل در اواخر دهه ی (1860) به کار رفته است، معنای مدنظر هگل «علم روابط میان ارگانیسم ها و محیط زیست آنها بوده است.» (وینسنت،1378، 293).می توان رد پای مفاهیم اکولوژی را از آغاز خلقت بشر تا کنون پی گیری کرد. چنین به نظر می رسد که انسان های پیش از عصرصنعتی شدن حساسیت و احساس مسئولیت و مراقبت بیشتری نسبت به جهان پیرامون خود داشته اند . از این نظر می توان به جهان بینی و فلسفه طبیعی زرتشت اشاره داشت که عناصر اربعه آب، باد، خاک و آتش در آن محترم شمرده می شدند. اما به طورواضح و جدی نهضت اکولوژی به دهه های 1960و 1970 بر می گردد.
در ربع قرن پایانی قرن بیستم یکی از جنبش های اجتماعی ممتاز که جایگاه ویژه ای را پیدا کرد، جنبش زیست بوم گرایان یا محیط زیست گرایان بود . آنچه در ارتباط با محیط زیست گرائی باید یاد آور شد این است که قسمت اعظم مشکلات زیست محیطی همچنان باقی است و لاینحل مانده است چرا که حل آن مستلزم تغییر شکل شیوه های تولید و مصرف و همچنین شیوه های سازمان اجتماعی و زندگی های جامعه شناسی، علوم و تحقیقات، علاقه ی شخصی است.مباحث مربوط به نهضت محیط زیست گرایان از اواخر دهه ی 1960 در اکثر نقاط جهان به وجود آمد و نقاط اصلی و کانون آن در آمریکای شمالی و اروپا است . از نظرسنخ شناسی می توان گفت محیط زیست گرائی آن دسته از کنش های جمعی، سیاست ها و گفتمان هایی که تحت عنوان محیط زیست گرائی دسته بندی می شوند چنان ناهمگونند که اندیشه ی وجود یک نهضت واحد را با چالش مواجه می کنند . در مجموع می توان گفت : حفظ طبیعت، وصور مختلف آن سر چشمه نهضت محیط زیست گرایی و پرداختن به مسائل زیست بوم محیطی و صور مختلف آن چون آب ، هوا ، زمین و مراتع می باشد .
اگر با کمی دقت بررسی نمائیم متوجه خواهیم شد که از بین ایدئو لوژی ها و آموزه های سیاسی که در قرن بیستم نضج گرفته اند نهضت اکولوژیسم در قرن پیشاروی(قرن 21) بیشترین توجه جامعه جهانی را به خود جلب خواهد کرد . مسائلی چون گرم شدن تدریجی زمین یا پدیده ی گلخانه ای، کم آبی و کمبود آب شیرین که تنها 5/2 در صد از آب موجود کره ی زمین شیرین است در صورتی که 70 در صد از سطح کره ی زمین پوشیده از آب می باشد . تخریب جنگل و مراتع و افزایش زمین های لم یزرع علی رغم افزایش جمعیت و نیاز بیشتر به تولیدات کشاورزی حاصل شده از زمین ،انقراض گونه های مختلف جانوری و گیاهی،افزایش طوفان های موسمی در اثر تخریب جنگل و محیط زیست باعث گردیده که مسئله محیط زیست به عنوان بزرگ ترین چالش سده ی بیست و یکم مطرح گردد که در این خصوص اقداماتی از قبیل پیمان کیوتو و غیره آغاز گردید که به نظر می رسد این مهم کافی نبوده است و اگر چه جنبش های موسوم به صلح سبز در جهان مجدداً شروع به فعالیت جدی نموده اند اما هم اکنون راه درازی تا مرتفع شدن این معضل در قرن فرا رو خواهیم داشت.
:: برچسبها:
حسن غریبی ,